Načelnik opštine Trnovo Dragomir Gagović izjavio je da egzodus sarajevskih Srba početkom 1996. godine simbolizuje veliko stradanje srpskog naroda, te da ova ogromna žrtva nikada ne smije i neće biti zaboravljena.

Gagović je rekao da su sarajevski Srbi prije 28 godina morali da napuste vijekovna ognjišta koja su u ratu časno odbranili i izgubili najbliže članove porodica jer im niko nije mogao garantovati bezbjednost, nakon što su Dejtonskim mirovnim sporazumom ti krajevi pripali Federaciji BiH.

“To su teški dani za bivše stanovnike Sarajeva, jer su po ogromnom nevremenu, uz nadljudske napore, uspjeli da izađu prema odredištima. U prvoj fazi to su bili Sokolac i jednim dijelom Pale”- podsjetio je Gagović.

On je naveo da Srbi nisu smjeli da ostanu u Sarajevu, jer im niko nije garantovao bezbjednost, te su morali da napuste domove i imanja, ali ne i kosti svojih najmilijih koje su iskopavali i nosili sa sobom.

“Ostala mi je slika starice koja je čekala sa kovčegom, u kojem su bile kosti njenog sina, da se ukrca na jedan kamion i da ide”- priča Gagović.

Gagović je istakao da su se sarajevski Srbi tada nastanili širom Republike Srpske i ponovo izgradili svoja ognjišta.

“Srbi su bili većinski narod prije rata i na Ilidži, u Ilijašu, Viogošći… Morali su da ostave sve i da odu u neizvjesnost”- rekao je Gagović.

On je napomenuo da su Srbi, koji su izašli iz Hadžića, imali velikih zdravstvenih problema od posljedica NATO bombardovanja u kojem je korišten osiromašeni uranijum.

“Tu je NATO najviše bacao bombe sa uranijomom. Danas veoma mali broj Srba živi u Sarajevu, a često imamo skrnavljenje srpskih grobova i vjerskih objekata”- istakao je Gagović.

Prema zvaničnim podacima, egzodus najmanje 120.000 Srba počeo je 17. februara 1996. godine na pravoslavne Zadušnice i trajao je do 16. marta.

U martu 1996. godine ispisane su brojne pojedinačne tragedije lokalnog stanovništva, zbog čega je Dejtonski mirovni sporazum za sarajevske Srbe asocijacija na najveće poslijeratno protjerivanje naroda sa svojih ognjišta.

Srbi su morali napustili odbranjene opštine i naselja tadašnjeg Srpskog Sarajeva – Grbavicu, Nedžariće, Ilidžu, Ilijaš, Hadžiće, Vogošću, Rajlovac, okolna sela i zaseoke iako su u Odbrambeno-otadžbinskom ratu srpski borci Sarajevsko-romanijske regije zaustavili 35 ofanziva muslimanskih vojnika.

Brojni izvori ukazuju na činjenicu da je Srpsko Sarajevo tada predstavljalo jedinstven slučaj u bivšoj BiH po tome što se Dejtonskim mirovnim sporazumom od ljudi koji su odbranili svoj grad zahtijevalo da u miru pristanu na vlast ratnih protivnika.

Osim toga što su srpski civili morali da spakuju najnužnije stvari i krenu u neizvjesnost, mnogi stanovnici Ilijaša, Grbavice, Hadžića, Vogošće i Centra krenuli su da otkopavaju posmrtne ostatke najmilijih ne želeći da muslimanski vandali skrnave njihove grobove.

Za odbranu ovih prostora, život je dalo više od 4.000 boraca, a oko 3.500 ih je ranjeno. Na Sokocu je formirano Vojničko spomen-groblje Novi Zejtinlik na koje su preneseni posmrtni ostaci oko 1.000 boraca Vojske Republike Srpske.

Odbor Vlade Republike Srpske za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova organizuje obilježavanje godišnjica ovog istorijskog događaja od republičkog značaja.

Izvor: SRNA