Turski predsjednik, mađarski premijer, šefovi ruske, mađarske, slovačke diplomatije, specijalni predstavnik EU za dijalog Beograda i Prištine Miroslav Lajčak – nizali su sastanci za sastankom, na marginama Diplomatskog foruma. Za predsjednika Srpske ovo je dokaz da je Srpska bitna u svim političkim procesima.
“Naši sagovornici razumiju poziciju Srpske i imaju razumijevanje za naš stav da smo za evropski put, ali da se jasno vidi ustavna struktura BiH, koja je sastavljena od Srpske i Federacije. Mi nismo spremni da se krećemo evropskim putevima, a da pritom smanjimo snagu Srpske”- istakao je Dodik.
A snaga Republike Srpske jača u diplomatskim krugovima. Potvrđuje to niz značajnih susreta sa zvaničnicima koji u svjetskim okvirima imaju odjeka. Politikolog Vojislav Savić, uz poziv na oprez, posebno ukazuje na odnos Turske prema BiH, države koja je u posljednjih nekoliko godina preusmjerila svoju diplomatsku aktivnost.
“Nekoliko godina, zbog dobrih odnosa sa Erdoganom, Turska ne samo da ne pravi probleme, nego naprotiv, kada je u pitanju unutrašnji dogovor, doprinosi stabilizaciji u smislu da u BiH konstantno insistira na dogovoru tri naroda koji ovdje žive” – kaže Savić.
Susreti u Antaliji velika su stvar za Republiku Srpsku, državotvorni entitet sa važnim paketom odlučivanja u BiH, ističe poslanik SNSD-a u Narodnoj skupštini Republike Srpske Srđan Mazalica.
“Republika Srpska se nametnula kao subjekt međunarodnog prava, kao neko od kojeg zavisi donošenje odluka na nivou BiH, kada je riječ o pristupanju u NATO, uvođenju sankcija Rusiji, svrstavanju u određenim geopolitičkim momentima” – rekao je Mazalica.
Srpska se tome oštro suprotstavila i pored pritisaka kojima je izložena. Bivši šef diplomatije SR Јugoslavije Živadin Јovanović ističe da Amerika, Njemačka i Kristijan Šmit, žele da Republici Srpskoj oduzmu nadležnosti i da sve što je dogovoreno u Dejtonu ostane ljuštura bez sadržaja. Međutim, kaže, Diplomatski forum u Antaliji pokazao je da to neće ići onako kako su zapadne sile zamislile.
“Veoma je značajno što se pokazuje da pritiske, prijetnje i sankcije koje iniciraju SAD, posebno prema rukovodstvu Republike Srpske i prema predsjediku Dodiku, nemaju jedinstvenu podršku ni među najznačajnijim saveznicima kao što je Turska” – kaže Јovanović.
Za publicistu Igora Ivanovića i sastanci u Turskoj, koje ocjenjuje kao kvalitet plus, nakon Bjelorusije i Rusije, potvrdili su da je Republika Srpska nezaobilazan faktor u regionu.
“Republika Srpska iako nije zvanično država, ona posjeduje izvjesni kapacitet države. Ali, ono što je najbitnije ima i garancije Srbije kao međunarodno priznate države. Bilo koji dogovor koji se tiče Republike Srpske, bez njenog aktivnog učešća je besmislen” – kaže Ivanović.
Za analitičare značajno je i to što je predsjednik Srpske u Antaliji primljen kao svi drugi državnici – kao šef države, a ne šef entiteta.
“Predsjednik Republike Srpske je predsjednik Republike Srpske. Birali su ga građani. Ali, ta činjenica da je on sa te pozicije uvažen kao ravnopravan državnik sa drugim šefovima vlada i država ovog svijeta, je jako bitna. To je poruka Turske nama da je njihova percepcija nas uvažena” – kaže Savić.
Svi su saglasni da je pažnja sada vraćena na dogovor domaćih političara, bez uplitanja stranaca i očuvanje položaja Republike Srpske zagarantovanog Dejtonom.