Bol za odbranjenim vijekovnim ognjištima ni danas, nakon skoro tri decenije ne jenjava kod sarajevskih Srba.

Grbavica, Ilidža, Ilijaš, Vogošća, Rajlovac, Hadžići su opštine koje su Srbi morali da napuste poslije potpisanog Dejtonskog sporazuma. U hladnim martovskim danima sa sobom su mogli da ponesu samo ono što je moglo da stane u dvije ruke. U kamionima su prevozili i svoje mrtve. Sarajevski egzodus smatra se najvećim i najtragičnijom srpskom tragedijom u novijoj istoriji.

Danas, 28 godina kasnije slika Sarajeva je mnogo drugačija. Srbi su postali statistička greška. Ostalih naroda ima više od Srba povratnika, iako bi danas malo ko povjerovao da je Sarajevo bio drugi grad, po redu, u bivšoj Jugoslaviji, sa većinskim srpskim stanovništvom. Manje od tri odsto stanovništva, danas nema zaposlenje, iako kojim slučajem se i nađu u gradskim ili federalnim institucijama, često su izloženi nacionalnim torturama i raznim mobingovanjima.

O hrabroj odbrani sarajevskih Srba i progonu, ali i problemima povratnika, priča se samo na velike praznike, kada se Srbi okupljaju oko svojih, često oskrnavljenih svetinja. Posljednji praznik koji su protjerani Srbi proslavili je Rodjenje Presvete Bogorodice u Hadžićima, slava hrama.

Okupili su se i okupljaju se Srbi na veliki praznik kao još jedan prkos da bar svetinje ne mogu da im oduzmu, iako je prava istina da su mnogobrojnu imovinu SPC federlano Sarajevo uzurpiralo i da već decenijama Srbi ne mogu da povrate svoju imovinu.

I dok se čeka rasplet političke birokratije, Srbi sa svojim pokoljenjima svetkuju. Ove godine, čast da bude kum slave hrama u Hadžićima pripala je Aleksandru Glavašu, nekadašnjem narodnom poslaniku, prvom parlamentarcu u Istočnom Novom Sarajevu, studenskom lideru, a sada uglednom poslovnom čovjeku koji se posvetio razvoju Istočnog Sarajeva i istoku Srpske.

Glavaš, koji je sa svojom suprugom Kristinom i djecom darovao Hram u Hadžićima, kaže da je veoma bitno da Srbi nastave da se okupljaju oko svojim vijekovnih bogomolja koja su i najvjerodostojniji spomenici postojanja i bitisanja Srba u Sarajevu i oko Sarajeva.

“Kumstvo u Crkvi Rođenja Presvete Bogorodice u Hadžićima velika je čast i zadovoljstvo” – izjavio je kum slave Aleksandar Glavaš.

Načelnik opštine Istočna Ilidža Marinko Božović rekao je da je velika tuga što u Hadžićima danas ne živi više od 20 Srba, iako, dodao je, pamtimo one godine kada ih je bilo mnogo više i kada su Hadžići bili dio Srpskog Sarajeva i Republike Srpske.

“Baš zbog takvog stanja naša je obaveza da crkve čuvamo i pomažemo još više i bolje. Svim pravoslavcima čestitam današnji praznik, posebno sveštenstvu i svima onima koji su vezani za Hadžiće i ovaj hram, kao i kumu današnje slave” – naveo je Božović.

Hram posvećen Rođenju Presvete Bogorodice u Hadžićima 1936. godine osveštao je tadašnji mitropolit dabrobosanski Petar (Zimonjić) Sarajevski, inače sadašnji svetac kog proslavlja grad Istočno Sarajevo. Godine 2016, kada je obilježen i jubilej 80 godina od osvećenja hrama u Hadžićima izvršeno je osvećenje obnovljenog hrama, koji je nastradao u Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1995. godine nakon čega je uslijedio i egzodus srpskog življa iz Sarajeva i okolnih mjesta.

Raseljeni Hadžićani nisu mogli dopustiti dalje propadanje svog hrama, te se tako i iznjedrila i ostvarila ideja o prikupljanju sredstava za obnovu.

Danas u Hadžićima srpskog stanovništva skoro da i nema, od predratnih 6.500 u Hadžiće se vratilo svega desetak, uglavnom starijih ljudi.