Ni sanjati nisu mogli Srbi u Republici Srpskoj da će doživjeti skidanje zastave Republike Srpske zbog sarajevskog Ratnog teatara osnovanog  u avgustu 1992.godine kao vojne jedinice pri “regionalnom” štabu OS BiH. Kako oni kažu, osnovani su zbog “kulturnog otpora fašizmu i srbočetničkoj brutalnoj agresiji na BiH”. Baš zbog njih u Banjaluci je uklonjena Trobojka sa Narodnog pozorišta Republike Srpske.

Nije se to desilo u nekom selu, zaseoku. već u najbrojnijem gradu u Srpskoj koji teži da preotme  Sarajevu (Srpsko), a sada Istočnom i titulu glavnog grada Republike Srpske. U Banjaluci, gdje su stacionirane sve republičke institucije, preotete iz Pala, sa Narodnog pozorišta Republike Srpske skinuta je zastava koja simbolizuje više od stotinu hiljada uklesanih života u nju tokom odbrambeno-otadžbinskog rata.

Skidanje Zastave najviše je zaboljelo Sarajevske Srbe, koji su podnijeli najveću žrtvu u proteklom građanskom ratu. Vjerovatno nisu mogli ni sanjati da će danas, u miru, u svojoj Republici Srpskoj ponovo biti žrtva tog rata ali ono što je najtužnije i najporaznije to poniženje su im priredile Banjalučanke Dijana Grbić, direktor Narodnog pozorišta Republike Srpske i Slađana Zrnić, selektor festivala i glumica jedne od najvećih institucija kulture.

Da li su u Banjaluci svijesni da je skidanje Zastave i bacanje pod noge ratnom Sarajevu najveća uvreda za Istočno Sarajevo i iskazano nepoštovanje prema najvećim stradalnicima Srpske, kaže za 369portal SNSD-ov gradonačelnik Istočnog Sarajeva Ljubiša Ćosić. Iz Banjaluke je po ko zna koji put, kaže Ćosić,  poslata loša poruka sarajevskim Srbima. Zato šalje jasnu poruku Banjaluci, ali i Sarajevu da saradnje može biti, ali sa zastavom na jarbolu Republike Srpske koja  nikada neće biti skinuta u Istočnom Sarajevu.

“Skinuti zastavu Republike Srpske je isto što i gaziti grobove onih koji su dali živote za Srpsku. Odluka onih koji su dozvolili da Sarajevski ratni teatar dođe u Banjaluku i da se zbog toga skinu zastave Republike Srpske je jedan pokazatelj neuvažavanja onih koji vode Banjaluku i vode taj posao, neuvažavanja, prije svega, Istočnog Sarajeva. Sarajevski ratni teatar je nastao na bazi mržnje prema Srbima. Danas nakon 28 godina od završetka rata ugostiti ih na takav način je poruka nama Srbima iz Istočnog Sarajeva da se ne uvažava ono što smo mi dali za Republiku Srpsku, a dali smo najviše, živote ljudi i svoju zemlju, vjekovna ognjišta i sve to da bi se očuvala Republika Srpska i da bi Banjaluku mnogi smatrali glavnim gradom Republike Srpske”- izjavio je za 369portal Ljubiša Ćosić, gradonačelnik Istočnog Sarajeva.

Kada se dovodi u pitanje odbrana Zastave i Republike Srpske, i njenih institucija, narod i političari Sarajevsko-romanijske regije su jedinstveni. Možda baš zato što oni znaju, za razliku od Banjalučana, koliku su žrtvu podnijeli. SDS-ov načelnik opštine Sokolac Milovan Cicko Bjelica kaže za 369portal da bi svaki Srbin trebao da dođe na sokolački “Novi Zejtinlik” da se pokloni sarajevskim srpskim borcima i civilima koji su živote položili za Zastavu Republike Srpske.

“Bolno mi je da čujem da se u Banjaluci ili bilo gdje na srpskoj zemlji skida zastava Republike Srpske da bi se nekome dodvoriolo. Srbi nikada nisu bili ponizni i Banjalučani bi to trebali da znaju, i ne bi trebali da ponižavaju sve nas kako bi se dodvorili federalnom Sarajevu. Dočekivao sam mnoge zvanične delegacije i prepičavao im događaje u kojima sam i sam učestvovao kada smo iskopavali na hiljade grobova iz naše, srpske Ilidže, Hadžića, Vogošće, Ilijaša i prenosili tek zakopana tijela na naš Zejtinlik. Uvijek sam spreman tu priču da ponavljam našim pokoljenima, ali i onima koji sebi daju zapravo da skinu Zastavu onih koji su svoje živote utkali u temelje Republike Srpske i našu Trobojku. Za nas iz Istočnog Sarajeva, Zastava je svetinja, zavjet koji se životom brani i čuva”- izjavio je za 369portal Milovan Cicko Bjelica.

Banjaluka i Istočno Sarajevo odavno se dijele po većini pitanja, a pogotovo po političkim pitanjima. Banjalučki kadrovi nikada nisu znali voditi politiku Republike Srpske u Sarajevu. Nanosili su više štete za Srpsku, ali ne i za svoje lične interese. Tu se izuzima, po mnogim ocjenama iz Istočnog Sarajeva, politika i nastup predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika i rijetkih njegovih kadrova koji su znali sprovoditi politiku odbrane Srpske poštujući prije svega osjećanja sarajevskih Srba. Slično je bilo i sa SDS-ovim i PDP-ovim kadrovima kada su bili u vlasti na BH nivou. Ponovo zahvaljujući kadrovima SDS-a i PDP-a iz Istočnog Sarajeva spriječena je veća šteta koja je prijetila Republici Srpskoj. Nažalost i danas postoje kadrovi u Sarajevu koji ne skidaju Zastavu, ali dižu ruku protiv srpskih imena zbog ličnog interesa. Sa tim se opet bore kadrovi iz Istočnog Sarajeva. Među njima i lider DNS-a i aktuelni ministar bezbjednosti u Savjetu ministra BiH Nenad Nešić koji je osudio postupke iz Banjaluke, ali i zatražio odgovornost. Nezamislivo je, kaže za 369portal, da se sa zvaničnih institucija Republike Srpske skine Trobojka.

“Gostovanje tzv.Ratnog teatra u Narodnom pozorištu Republike Srpske je za svaku osudu. Kao neko ko radi u Savjetu ministra i ko je iz Sarajeva znam kakvi su stavovi u Sarajevu i znam da se tako nešto ne bi moglo desiti u Sarajevu i da dođe neki teatar iz Republike Srpske koji u svom nazivu ima ratni teatar, a znamo i da su njegovi pripadnici podržavali tzv.Armiju BiH u toku rata. Samim tim osuđujem učešće Ratnog teatra u Narodnom pozorištu Republike Srpske i smatram da odgovorni trebaju da i sami podnesu ostavke, zato pozivam nadležne institucije da se pozabave tim pitanjem traženja odgovornosti i da se na adekvatan način sankcionišu”- izjavio je za 369portal Nenad Nešić, ministar bezbjednosti u Savjetu ministara BiH.

Zanimljivo je i ćutanje ili stidno izvještavanje banjalučkih medija o skidanju zastave Republike Srpske sa kulturne institucije Srpske. Možda zato što je direktorica Narodnog pozorišta Republike Srpske, kao i ministar prosvjete i kulture Republike Srpske kadar SNSD-a? Ipak to za pojedine banjalučke medije ne bi trebalo da predstavlja problem, jer do sad su “udarali” na SNSD-ove kadrove, doduše, samo iz Istočnog Sarajeva. Opet treba odvojiti žito od kukolja i izdvojiti Javni servis Republike Srpske koji, nakon dvije decenije postojanja “Teatar festa”, po prvi put odlukom generalnog direktora RTRS-a Dijane Milanković nije podržao događaj koji je trebao da bude na ponos, a ne na sramotu svih u Srpskoj. DEMOS-ov narodni poslanik iz Istočnog Sarajeva koji je rekoreder u broju glasova u toj stranci Aco Stanišić kaže za 369portal da je stava da kulturu uvijek treba držati daleko od politike, ali kaže da su kod nas prilike takve da je politika ta koja se duboko ukorijenila u sve segmente života, trudeći se da je prilagodi svojim potrebama i ciljevima, a predstava Sarajevskog ratnog pozorišta, kaže da je upravo dokaz toga.

“Jasno mi je i to da institucije kulture pokušavaju da budu “iznad situacije” i pruže primjer pomirenja, ali pomirenja nema ukoliko prije njega nemate makar malo samopoštovanja. Narodno pozorište Republike Srpske je izborom ove predstave upravo zgazilo samopoštovanje ne samo sebe kao institucije, već i Republike Srpske koju bi trebalo da predstavlja. Uklanjanje zastave Republike Srpske sa objekta dodatno je poniženje i za instituciju i za naš narod, a ćutanje uprave na ove događaje nešto što je suvišno i komentarisati. Oni, objašnjenje ne duguju samo svojoj publici, već i svima onima koji nose još svježe ožiljke iz prošlog rata, posebno sarajevskim Srbima koji su podnijeli možda i najveći teret rata, a na čija pitanja danima ćute. Nadam se da ova dešavanja neće proći kao mnoga prije – zaboravljeno i bez posljedica za odgovorne, jer je krajnje vrijeme da stanemo u kraj dodvoravanju drugima i gaženju svega svoga kako bismo nekome i negdje bili prihvatljivi”- izjavio je za 369portal Aco Stanišić, poslanik DEMOS-a u Narodnoj skupštini Republike Srpske.

Mnogi u Banjaluci ne znaju ili ne žele da znaju da su i Srbi u ratu imali prvo pozorište i to u srpskoj prestonici, u Palama. Ne bi znali ni za pitanje od milion evra kako se zvalo. Nije problem održati im i istorijsko-kulturni čas da je Srna fest, pod vođstvom teatrologa profesora Radeta Simovića. Članove su činili grupa intelektualaca, entuzijasta protjeranih iz Sarajeva. Iako su probe održavali uz svijeće, bez struje, bez vode u prostorijama nekadašnjeg “Famosa”, pod granatama, u svom nazivu nisu imali prefiks “ratni”. Vrijedno spomena je svakako da su oni i jedni od osnivača preotetog “Teatar festa”. Da nije riječ o nekoj grupi kojoj se prohtjelo malo da se bave glumom, govori i podatak da su na jednom od tih festivala odnijeli nagradu za najbolji tekst, kao i na Sterijinom festivalu u Novom Sadu. I šta su sada doživjeli – da njihov rad, entuzijazam i izbjegličku muku “popljuju” dvije Banjalucanke, a na to ćute mnogi. Za promjenu mogli bi se sa zapada Srpske pomjeriti malo iz svojih toplih domova u Banjaluci, ali ne otići na Baščaršiju i na trebevićku žičaru, već doći na Pale da nauče noviju istoriju Republike u kojoj dobro, reklo bi se žive, a novija istorija se najbolje može naučuti u Palama i u cijelom mučeničkom Srpskom, Istočnom Sarajevu, a ponajbolje na Vojničkom groblju “Novi Zejtinlik”.

Autor: Sonja Danojlić Jovanović